Procedury odbiorów technicznych instalacji elektrycznych w firmach – na co zwrócić uwagę?

Procedury odbiorów technicznych instalacji elektrycznych w firmach – na co zwrócić uwagę?

Zakończenie budowy praktycznie wszystkich biurowców i budynków przemysłowych wiąże się z koniecznością uzyskania pozwolenia na użytkowanie. W tym celu inwestor musi zawiadomić o zakończeniu budowy organy państwowe, które przeprowadzą kontrolę obiektu budowlanego. Jednym z etapów takiej inspekcji jest odbiór instalacji elektrycznej, dodatkowo powinien go przeprowadzić także sam inwestor. Co należy o nim wiedzieć? Wyjaśniamy!

Kiedy i w jakim celu firma musi uzyskać protokół odbioru instalacji elektrycznej?

O zakończeniu budowy obiektu, np. biurowca czy budynku przemysłowego, inwestor musi zawiadomić organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej (PIS) oraz Państwowej Straży Pożarnej (PSP), a następnie Powiatowy Inspektorat Nadzoru Budowlanego (PINB). Obowiązki te wynikają bezpośrednio z ustawy Prawo Budowlane, a organy te powinny przeprowadzić inspekcję obiektu budowlanego. W związku z tym także sam montaż instalacji elektrycznej wiąże się z jej kontrolą i odbiorem przez ww. służby (chociaż odbiór PIS zazwyczaj nie obejmuje instalacji elektrycznych).

Dopiero wówczas inwestor zyskuje pewność, że instalacja jest bezpieczna i zgodna z normami – i może rozpocząć użytkowanie obiektu dzięki uzyskaniu pozwolenia na użytkowanie. Dobrze, jeśli sam również odbierze prace, sprawdzając jakość instalacji i zgodność z wytycznymi.

Do takiego odbioru należy się odpowiednio przygotować: wykonać pomiary odbiorcze i skompletować dokumentację. Zgodnie z Art. 57 pkt 4a) Ustawy z dnia 7 lipca 1994 roku Prawo budowlane do wniosku o udzielenie pozwolenia na użytkowanie (lub zawiadomienia o zakończeniu budowy) inwestor ma obowiązek dołączyć:

protokoły badań i sprawdzeń:

a) przyłączy i instalacji, zapewniających użytkowanie obiektu budowlanego zgodnie z przeznaczeniem, sporządzone przez osoby posiadające uprawnienia budowlane w odpowiedniej specjalności lub osoby, o których mowa w art. 62 ust. 61.

Instalację powinien odebrać również sam inwestor, aby upewnić się, że odpowiada ona zgłoszonym wytycznym i oczekiwaniom.

Podczas odbioru instalacji elektrycznej sprawdza się, czy została ona wykonana zgodnie z projektem, przepisami i normami, czy jest bezpieczna i sprawna technicznie, czy zadbano o jej jakość i zachowano stosowne standardy. Jest to podstawa do rozpoczęcia korzystania z budynku i instalacji lub zażądania od wykonawcy wprowadzenia odpowiednich poprawek. Po odbiorze inwestor zyskuje poczucie bezpieczeństwa i pewność, że instalacja będzie służyć wydajnie i bezawaryjnie.

Jak wygląda przygotowanie do odbioru instalacji elektrycznej w firmie?

Do odbioru instalacji elektrycznej należy się przygotować, w szczególności zgromadzić niezbędną dokumentację oraz zadbać o obecność odpowiedzialnych za wdrożenie osób.

Jakie dokumenty należy przygotować przed odbiorem?

Do odbioru (zewnętrznej/wewnętrznej) instalacji elektrycznej w budynku potrzebna jest dokumentacja powykonawcza zawierająca dwie części: opisową oraz rysunkową, zgodne ze stanem faktycznym, wykonanym. Dokumentacja musi uwzględniać wszystkie wprowadzone w trakcie realizacji zmiany w projekcie. Należy do niej także dołączyć protokoły przeprowadzonych pomiarów odbiorczych oraz karty katalogowe i certyfikaty zastosowanych urządzeń. Za przygotowanie i dostarczenie dokumentacji powykonawczej odpowiada wykonawca instalacji.

Dokumentacja dla służb (PSP, PINB) musi zawierać jeszcze stosowne oświadczenia wykonawcy i kierownika budowy dotyczące m.in. elementów infrastruktury przeciwpożarowej czy zasilania budynku.

Kto może przeprowadzić odbiór i podpisać protokół odbioru instalacji?

Poprawne przygotowanie dokumentacji powykonawczej wymaga stosownej wiedzy technicznej, doświadczenia i bardzo dobrej znajomości zrealizowanej inwestycji. Podpisujący oświadczenia kierownik robót musi mieć uprawnienia budowlane. Od osób przeprowadzających prace pomiarowe (ale także montażowe i eksploatacyjne) wymaga się tzw. uprawnień elektrycznych – świadectwa kwalifikacji w zakresie dozoru i eksploatacji w grupie G1. Specjalista musi dysponować również wymaganymi specjalnymi miernikami z aktualnym certyfikatem wzorcowania.

Inwestycja powinna więc zostać zrealizowana przez wykonawcę kompleksowo – razem z dokumentację powykonawczą i badaniami odbiorczymi. Jeśli dopiero planują Państwo realizację, zapraszamy do Dolata Electric – dostarczymy komponenty, wykonamy montaż i przygotujemy instalację do odbioru.

Protokół odbioru instalacji elektrycznej

Kto powinien uczestniczyć w odbiorze?

W odbiorze instalacji przez straż pożarną lub inspektora nadzoru budowlanego musi wziąć udział kierownik budowy. W odbiorze inwestorskim wymagane jest dodatkowo uczestnictwo przedstawicieli wykonawcy i inwestora.

Jakie są najczęstsze błędy w przygotowaniach do odbioru?

Najczęstsze błędy popełniane przez wykonawców podczas przygotowań do odbioru instalacji obejmują wadliwą dokumentację, ale także samo wykonawstwo.

Firmy często zapominają o dostarczeniu certyfikatów oraz uwzględnieniu w dokumentacji powykonawczej zmian wprowadzonych w trakcie realizacji. Rysunki czy opisy są wówczas nieaktualne, co może skutkować stwierdzeniem niezgodności instalacji z projektem. Z takimi problemami często spotykamy się podczas okresowych badań instalacji elektrycznych w firmach.

W zakresie wykonawstwa najczęstsze błędy dotyczą usterek jakościowych, to np. brak opisów rozdzielnic i puszek, krzywo ułożone trasy kablowe i niedbale zamontowany osprzęt czy lampy. Wykonawcy często też zaniedbują organizację i porządek na terenie budowy, co powoduje liczne błędy i nieporozumienia.

Jak przebiega inwestorski odbiór instalacji elektrycznej, czyli przeprowadzany przez inwestora?

 

Weryfikacja zgodności instalacji z projektem

Procedura odbioru instalacji elektrycznej budynku rozpoczyna się od sprawdzenia kompletności dokumentacji; inwestor lub jego przedstawiciel oraz kierownik budowy weryfikują także jej zgodność ze stanem faktycznym. Następnie wspólnie przechodzą przez budowę i dokonują oględzin instalacji, a na życzenie inwestora wykonują również testy. Kolejno spisują ewentualne stwierdzone wady i usterki – wszystko to, co wymaga uzupełnienia lub poprawienia.

Sprawdzenie dokumentacji z pomiarów odbiorczych

Weryfikacji podlega także dokumentacja z pomiarów odbiorczych. Zakres testów i pomiarów elektrycznych zależy rodzaju i specyfiki budynku oraz instalacji, ale minimum stanowią:

  • pomiary rezystancji izolacji przewodów,
  • pomiary rezystancji uziomów,
  • pomiary ciągłości połączeń wyrównawczych ochronnych,
  • testy wyłączników różnicowoprądowych,
  • pomiary impedancji pętli zwarciowych,
  • pomiary natężenia oświetlenia podstawowego i awaryjnego.

Takie badania inwestor będzie musiał przeprowadzać również okresowo (zależnie od rodzaju budynku i instalacji, ale przynajmniej raz na 5 lat). W ich zakres wchodzą pomiary instalacji elektrycznych oraz badanie elektronarzędzi. Raz na czas (lub gdy występują problemy, np. spadki wydajności) zaleca się także audyt instalacji i badania specjalnymi miernikami parametrów sieci, które zakładamy np. na kilka dni czy tydzień.

Protokół odbioru instalacji elektrycznej

Po zakończeniu kontroli strony podpisują protokół odbioru instalacji elektrycznej. Dokument ten musi zawierać dane zlecającego i wykonawcy, informacje o odbieranej budowie oraz zgłoszone w czasie odbioru uwagi i usterki wraz z terminem ich usunięcia. Nie istnieje jeden wzór takiego protokołu, a jego zakres wynika głównie z rodzaju obiektu i specyfiki instalacji.

Inwestorski odbiór instalacji elektrycznej

Jakie kryteria bierze się pod uwagę podczas oceny instalacji elektrycznej?

Przeprowadzający odbiór biorą pod uwagę wszystkie kryteria prawne, czyli prawo budowlane, prawo energetyczne i rozporządzenia w sprawie warunków technicznych oraz wszelkie normy dotyczące instalacji elektrycznych i teletechnicznych. Muszą też uwzględnić dodatkowe wytyczne podane w projekcie, m.in. wymagania jakościowe inwestora, ustalone scenariusze pożarowe czy inne wytyczne dotyczące działania systemów.

Podczas odbioru inwestorskiego zwraca się szczególną uwagę na:

  • zgodność wykonanej instalacji z projektem i dodatkowymi wytycznymi;
  • jakość wykonania instalacji.

Jakie są skutki prawne, finansowe i techniczne niewłaściwego odbioru?

Jeśli instalacja nie przejdzie odbioru ze służbami PSP i PINB, to należy ją poprawić lub uzupełnić, aby budynek został dopuszczony do użytku. Podobnie w przypadku odbioru inwestorskiego – wszelkie błędy w wykonaniu trzeba najpierw naprawić. Może się jednak zdarzyć tak, że podczas odbioru stwierdzone zostaną tzw. usterki nieusuwalne, których nie da się usunąć bez poważnej ingerencji w cały budynek. Jeśli stanie się to podczas odbioru z PSP i PINB, wówczas konsekwencje są dotkliwe: budynek nie zostanie dopuszczony do użytku.

Innym poważnym zagrożeniem jest jednocześnie wadliwe wykonanie instalacji oraz nieprawidłowe przeprowadzenie odbioru; czyli „na piśmie” wszystko jest w porządku, a w praktyce występują błędy czy usterki. Może to powodować różne problemy, począwszy od kłopotów z wydajnością i jakością oraz użytkowaniem instalacji, a skończywszy na zagrożeniach pożarowych i porażeniach użytkowników instalacji.

Jakie korzyści płyną z prawidłowego odbioru instalacji?

Pozytywne przejście odbioru z PSP i PINB oznacza dopuszczenie budynku do użytku. Jeśli podczas rzetelnego, prawidłowo przeprowadzonego odbioru nie stwierdzono wad (lub gdy zostaną one naprawione), inwestor zyskuje pewność bezpieczeństwa, sprawności, wydajności i łatwości obsługi czy serwisowania instalacji. Obniża się ryzyko awarii (i przestojów w pracy) czy strat w instalacji i nadmiernych kosztów stałych.

Wskazówki dla inwestorów:

  • Zatrudnij do realizacji firmę doświadczoną oraz dysponującą rozległą, aktualną wiedzą techniczną i prawną (przepisy, normy, standardy).
  • Już na początku inwestycji sprawdź, czy proponowane przez wykonawcę rozwiązania są zgodne z bieżącymi wymaganiami prawnymi i czy zostaną dopuszczone do odbioru.
  • Wymagaj od wykonawcy bieżącej kontroli realizacji, aby szybko zareagować na ewentualne nieprawidłowości.
  • Wymagaj od wykonawcy stosowania tzw. wniosków materiałów w trakcie realizacji. Pozwoli to już na początku skompletować aktualne karty katalogowe i certyfikaty urządzeń. Obniży także ryzyko ewentualnych braków w dokumentacji powykonawczej i zastosowania nieprawidłowego sprzętu.
  • Sprawdź, czy wykonawca odpowiednio zarządza budową, a zwłaszcza czy gromadzi w trakcie prac wszystkie zmiany w projekcie wykonawczym.
  • Poproś wykonawcę o przygotowanie dokumentacji powykonawczej odpowiednio wcześniej przed zaplanowanymi odbiorami.

FAQ:

  • Czy odbiór instalacji elektrycznej w firmie jest obowiązkowy?

Zgodnie z prawem budowlanym instalację elektryczną w firmie muszą odebrać służby: Państwowa Inspekcja Sanitarna, Państwowa Straż Pożarna i Powiatowy Inspektorat Nadzoru Budowlanego. Warto przeprowadzić także odbiór inwestorski.

  • Kto może sporządzić protokół z badań odbiorczych instalacji elektrycznej?

Protokół z badań odbiorczych instalacji elektrycznej może sporządzić tylko specjalista ze stosownymi uprawnieniami (zależnymi od rodzaju inwestycji). Minimum stanowią świadectwa kwalifikacyjne w zakresie dozoru i eksploatacji.

  • Na czym polegają pomiary odbiorcze?

Podczas pomiarów odbiorczych sprawdza się działanie najważniejszych elementów instalacji i jej bezpieczeństwo. Z reguły wykonuje się przynajmniej pomiary: rezystancji izolacji i uziomów, ciągłości połączeń wyrównawczych ochronnych, impedancji pętli zwarciowych i natężenia oświetlenia oraz testy wyłączników różnicowoprądowych.

 

Źródła


  1. Art. 57 pkt 4a) Ustawy z dnia 7 lipca 1994 roku Prawo budowlane, s.108, https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19940890414/U/D19940414Lj.pdf (dostęp 19.12.2024) 

About The Author

Wymogi prawne i dobre praktyki dotyczące stosowania oświetlenia awaryjnego ewakuacyjnegoOświetlenie ewakuacyjne awaryjne

Zadzwoń do nas! 789 108 169